Vincent Van Gogh

Vincent Van Gogh is met zekerheid de bekendste moderne kunstenaar met zijn wortels in de Brabantse bodem. Hoewel het Van Gogh Museum, dat de

een aantrekkelijk overzicht van zijn werk bevindt zich in Amsterdam, Vincent Van Gogh is afkomstig uit Brabant. Hij werd op 30 maart 1853 geboren in het dorpje Zundert. In september 1866 ging de jonge Vincent op weg naar Tilburg om daar op de Rijks-HBS (HogereBurgerSchool), in onze stad, les te krijgen. Deze school is net begonnen en was gevestigd in het voormalige zomerpaleis van koning Willem II (Den Haag, 6 december 1792, Tilburg, 17 maart 1849, die tijdens zijn leven nauwe banden met Tilburg had gehad en in Tilburg is overleden. Hij heeft dit zomerpaleis echter nooit kunnen bewonen of gebruiken, omdat koning Willem II al was overleden toen het gebouw klaar was. Nu is dit nieuwe gymnasium in dit gebouw geplaatst: Rijksschool Koning Willem II’. Toen de jonge Vincent in Tilburg woonde, 1866 – 1868, was hij een van de eerste 18 leerlingen van de school toen het eerste schooljaar begon.

We openden dit blog met een afbeelding van het enige schilderij dat Vicent van Gogh ooit tijdens zijn leven verkocht heeft. Het werd geschilderd in november 1888 in Arles. Het werk bevindt zich nu in het Poesjkin Museum in Moskou. Het schilder werd verkocht tijdens een tentoonstelling van Les XX in Brussel. Door de Belgische kunstenaar Anna Boch (familie Villeroy & Boch) werd het schilder voor 400 Franse frank aangekocht, met wiens broer Eugène Boch bevriend was met Van Gogh. Ze hing het schilderij op in haar Salon de Musique op de eerste verdieping van haar herenhuis in de Abdijstraat in Elsene, België. In 1906 verkocht Boch het schilderij voor 10.000 frank in Galerie Bernheim in Parijs. In 1909 werd het voor 33.000 goudroebel doorverkocht via kunsthandel Druet aan de Russische textielhandelaar en kunstverzamelaar Ivan Morozov (1871-1921).

Voor Tilburg was deze periode de overgangsperiode waarin de huisnijverheid geleidelijk aan plaats maakte voor de productie in de fabriek. Tilburg veranderde van een agrarische ambachtsgemeenschap naar een semi-urbane samenleving, waarin de textielindustrie de dominante industrie was. In 1866 was Tilburg een relatief grote, katholieke textielstad in aanbouw. Een weloverwogen industriegebied, tussen de steeds groter wordende fabrieksgebouwen in. Het stadsbeeld werd al snel bepaald door torens van kerken en kloosterkapellen en fabrieksschoorstenen. De verstedelijking van de verspreide, verschillende kernen van ‘retraites’ kreeg geleidelijk aan steeds meer vorm, waarbij enerzijds de oorspronkelijke kern rond de Heuvel en anderzijds de komst in 1863 van spoorlijn en station het hart vormde van de aanloop naar de ontwikkeling van de stad.

In die tijd waren de verharde wegen een uitzondering, ontbrak het aan riolerings- en waterleidingnetten en werd de stad in 1866 geteisterd door de ergste cholera-epidemie van de 19e eeuw. De toen al bekende zomerkermis van 1866 werd afgelast. Toen Vincent in september van dat jaar in Tilburg aankwam, was de epidemie op haar hoogtepunt.

Wandelend door Tilburg treedt je gemakkelijk in de voetsporen van de jonge Vincent. Zoals je hierboven ziet, had Vincent logies op het Annaplein, aan de linkerkant van de foto’s, daar waar het koetsje stopt. In de tijd dat hij hier in 1866 – 1868 verbleef, bestond ‘Den Engel’, het centrale gebouw op de foto al. Als je nu Tilburg bezoekt, kun je in ‘Den Engel’, dat tegenwoordig een cafetaria is, frietjes kopen. Het pension waar Vincent verbleef bestaat niet meer. De nieuwe winkelwoning die hier later is gebouwd, heeft in 1972 een bronzen plaquette, die ons eraan herinnert dat Vincent van Gogh hier ooit verbleef.

Een ander voorbeeld, de St. Josephstraat, links de fabriek van de N.V. Wollenstoffenfabriek Beka (van den Bergh-Krabbendam), gebouwd in de jaren 1841-1846 als lanciers- of cavaleriekazerne in opdracht van koning Willem II. Op de achtergrond de schoorsteen en het ketelhuis van deze fabriek. Zie, hoe het rond 1900 was, en hoe het er nu nog steeds uitziet.

Na de Tiendaagse Militaire Campagne, in de afscheidingsoorlog met België in augustus 1831, werd Tilburg garnizoensstad voor de legers van de latere koning Willem II. De militaire paraatheid werd enige tijd gehandhaafd en de centrale ligging van Tilburg was hierbij bepalend. Tien jaar later werden de daarvoor gebouwde cavaleriekazerne in 1842 in gebruik genomen. In 1859 werd het complex omgebouwd tot een textielfabriek voor de firma Van den Bergh-Krabbendam, en later de N.V. Wollenstoffenfabriek Beka, toen Vincent als 15-jarige jongetje in 1866 in Tilburg aankwam als leerling van de Willem II Rijks HBS.

De beslissende periode waarin Vincent VanGogh bewust kiest voor het kunstenaarschap, vond ook plaats in Brabant.
Deze keuze maakte hij toen hij thuiskwam na een teleurstellende onderneming in de Belgische kolenmijnstreek, de Borinage. In 1879, toen hij 25 jaar oud was, keert hij, nadat hij had geprobeerd een aantal carrièremogelijkheden te starten, terug naar huis. Toen zijn ouders van Zundert naar Etten verhuisden, waar zijn vader als protestantse predikant een positie innam, besloot hij een jaar van bezinning te volgen, waarna hij definitief besloot om kunstenaar te worden. Op dat moment is hij sterk beïnvloed door de tekeningen en schilderijen van Jules Breton en Jean-Francois Millet. Zijn sociaal engagement met mijnwerkers, veldwerkers en boerenknechten heeft zijn diepere verlangen en wens om kunstenaar te worden, in gang gezet.

Zo hebben de volgende zes Brabantse steden een band met de schilder Vincent van Gogh: Zundert, Zevenbergen, Tilburg, Helvoirt, Etten-Leur en Nuenen. In vier van deze steden vindt je nu nog altijd de historische band met Vincent van Gogh.

In Brabant is het jaar 2015 geplaatst in het karakter van Vincent. In 2015 was het precies 125 jaar geleden dat Vincent van Gogh (1853-1890) was overleden. Dit was de gelegenheid om de beroemde Nederlandse kunstenaar te eren met een kwalitatief hoogstaand programma: belangrijke tentoonstellingen, fietsroutes en talrijke kunstevenementen. Toch is het een genoegen om Brabant te bezoeken, om zijn voetsporen te volgen, zijn geboorteplaats te bezoeken en alle andere plaatsen waar hij zijn jongere jaren doorbracht.

Vincent Van Gogh werd op 30 maart 1853 in Zundert geboren als oudste van vijf kinderen in een predikantengezin. Het geboortehuis bestaat niet meer, maar in een gerenoveerd herenhuis – “Het Vincent van Gogh Huis” – kan men door middel van multimediapresentaties kennismaken met het leven van de familie Van Gogh in Zundert. De presentatie is zo opgezet dat het lijkt alsof je Vincent zelf ontmoet en spreekt. In het tweede deel van de presentatie worden verbanden gelegd met hedendaagse kunstenaars die door Vincent van Gogh zijn beïnvloed en/of geïnspireerd. 
Etten-Leur heeft in een klein, oud kostershuisje een presentatie die zijn verblijf in Etten-Leur beschrijft en het begin van Vincents kunstenaarscarrière illustreert.
 In Tilburg, waar Vincent naar het gymnasium ging, is het klaslokaal waar hij tekenles had in de oorspronkelijke staat hersteld. Hedendaagse kunstenaars zijn betrokken bij het tekenonderwijs voor jongeren in Tilburg en zorgen zo voor meer aandacht voor VanGogh en Tilburg.

In Nuenen bevindt zich het ‘Van Gogh Documentatiecentrum’, opgericht in 1976, waar foto’s, reproducties en archieven een indruk geven van Vincents periode in Nuenen. In juli 2010 opende het ‘Vincentre’, het nieuwe Van Gogh Centrum op de Berg in Nuenen, zijn deuren voor het publiek.
In het Vincentre kun je ontdekken hoe Vincent van Gogh leefde en schilderde toen hij in Nuenen woonde. Vincent woonde en werkte twee jaar in Nuenen, waar hij 196 schilderijen en 263 tekeningen maakte.

Bed and Breakfast Tilburg Gust van Dijk wil de aandacht vestigen op de verbondenheid van de regio met de jongere jaren van Vincent van Gogh. Daarom kan Bed and Breakfast Tilburg Gust van Dijk je een exclusief arrangement aanbieden om Vincent van Gogh in Brabant te ontdekken. Het arrangement is beperkt tot vier personen.

Tijdens het arrangement wordt je begeleid door het kunstenaarsduo dat de drijvende kracht is achter een aantal spraakmakende initiatieven en de B&B. Ze begeleiden je in een “Gust van Dijk Art-tour”. De twee gidsen komen zelf uit Brabant en nemen je mee naar de beste en meest interessante plekken en plaatsen in de voetsporen van Vicent van Gogh zelf.

Ben je geïnteresseerd om met ons mee te gaan op een ‘Art Safari’ om de plaatsen te ontdekken waar Vincent verbleef, zijn geboorteplaats Zundert en Nuenen waar hij zijn eerste meesterwerk “De Aardappeleters” schilderde?
Voor meer informatie kun je contact met ons opnemen via e-mail met je verzoek.

Om je keuze gemakkelijk te maken: Wij spreken: naast Nederlands, Duits, Engels en Frans.

Dit is het zicht op de Collse Watermolen, hoe je het nog steeds kunt zien op de oorspronkelijke locatie (boven). Direct hieronder zie je een detail van het schilderij dat Vincent van Gogh in 1884 schilderde. Het originele schilderij bevindt zich nu in de collectie van het Noord-Brabantse museum in ‘s-Hertogenbosch en is te zien in het museum.

Vincent van Gogh, Strijbeekse HeideMoeras met waterlelies, juni 1881, Ottowa: National Gallery of Canada.

Tentoonstelling in het Van Gogh Huis, Zundert: De jongere jaren van Vincent van Gogh.